Παγκανίνι Νικολό

(Paganini, 1782 – 1840). Ιταλός βιολιστής και συνθέτης. Δάσκαλοί του υπήρξαν, ο πατέρας του (ερασιτέχνης μουσικός) και ταπεινοί Γενοβέζοι βιολιστές. Έδωσε τις πρώτες του συναυλίες στη Γένοβα και στη Φλωρεντία και ύστερα πήγε στην Πάρμα, όπου τελειοποίησε τις γνώσεις του. Από το 1808 –αφού στo μεταξύ συνέθεσε μουσική, με μεθόδους και ηχητικά εφέ, που μέχρι τότε δεν είχαν υιοθετηθεί– αφοσιώθηκε αποκλειστικά στο να δίνει συναυλίες και απέκτησε φήμη μυθική με τις εξαίσιες ακροβατικές εκτελέσεις του (το βιολί του, ένα Γκουαρνιέρι του Ιησού, φυλάγεται στη Γένοβα). Οι νεωτερισμοί του –που έφεραν το βιολί στο απόγειο των τεχνικών και ηχητικών δυνατοτήτων του– δεν είχαν μόνο δεξιοτεχνική αξία, αλλά θεωρούνται μέχρι σήμερα ένα εξαιρετικά τολμηρό έργο έρευνας νέων εκφραστικών μέσων και φέρουν τον Π. ως δημιουργό της νεότερης σχολής βιολιού. H ζωή του ήταν περιπετειώδης και ακατάστατη. Eξαιτίας της παράξενης φήμης που απέκτησε, περιβλήθηκε με το φωτοστέφανο του μύθου και του μυστηρίου (αφού συχνά χαρακτηρίστηκε ως πλάσμα διαβολικό). Tαξίδεψε στην Ιταλία και στην Ευρώπη μέσω αυλών και θεάτρων. Eίχε θορυβώδεις ερωτικές περιπέτειες (από τη σχέση του με τη χορεύτρια Aντόνια Mπιάνκι απέκτησε έναν μοναδικό γιο, τον Αχιλλέα) και ήταν φίλος διάσημων ανδρών, όπως ο βιολιστής Κρόιτσερ, ο Ροσίνι, ο Φόσκολο, ο Μόντι, ο Μπερλιόζ. Από τις συνθέσεις του, οι οποίες εκδόθηκαν –σε χρονολογίες συχνά απροσδιόριστες– ξεχωρίζουν τα 24 καπρίτσια για βιολί, που αποτελούν το σημαντικότερο σε καλλιτεχνική αξία έργο του, τα 5 Κοντσέρτα για βιολί και ορχήστρα, από τα οποία το ένα (σε σι μινόρε έργ. 7) περιέχει το περίφημο ρόντο Η Καμπανέλα, οι Παραλλαγές στο Καρναβάλι της Βενετίας, η παραλλαγή Οι Μάγισσες σε θέμα του Φραντς Σουσμάγερ, άλλες παραλλαγές σε μουσική του Ροσίνι, καθώς και το περίφημο Μότο περπέτουο. Ο Π. σπάνια ασχολήθηκε με τη διδασκαλία. Mεταξύ των μαθητών του ήταν ο Ερνέστο Καμίλο Σιβόρι (1815 – 1849), ο οποίος διέπρεψε ως βιολιστής. Ο Παγκανίνι υπήρξε μέγας δεξιοτέχνης του βιολιού και ερευνητής νέων εκφραστικών δυνατοτήτων.